شبکه های اجتماعی مجازی نوعی از رسانه های اجتماعی هستند که به جامعه انسانی شباهت زیادی دارند. این شبکه ها به افراد امکان برقراری ارتباط با تعداد زیاد افراد دیگر را می دهند، بدون محدودیت های زمانی، مکانی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی.
بر اساس آمار سایت الکسا، جذابیت شبکه های اجتماعی در ایران نیز بیشتر از بسیاری سایت های دیگر بوده و با وجود فیلتر بودن برخی از این شبکه ها، آمار مراجعه به آن ها همچنان قابل توجه می باشد.
افراد با حضور در شبکه های اجتماعی و استفاده از گونه های مختلف رسانه های اجتماعی از مزایای حضور در این اجتماع مجازی نظیر حمایت اطرافیان، اطلاعات، عواطف و احساسات برخوردار شده و اغلب جوانب زندگی واقعی خود را که نیازمند حضور فیزیکیِ افراد در کنار یکدیگر نمی باشد را در این اجتماعات مجازی دارا می باشند.
شبکه های اجتماعی، اصلی ترین فناوری تحت وب
شبکه های اجتماعی، امروزه به عنوان یکی از اصلی ترین فناوری های تحت وب مورد استفاده طیف وسیعی از کاربران فضای مجازی قرار گرفتهاند. شبکه اجتماعی Facebook با داشتن بیش از ۱٫۵ میلیارد کاربر و برخی دیگر از شبکه های اجتماعی مانند شبکه Google+ با ۵۴۰ میلیون کاربر، شبکه Linkedin با ۴۰۰ میلیون کاربر و شبکه Twitter با بیش از ۳۰۰ میلیون شلوغ ترین شبکه های اجتماعی موجود در دنیا هستند. این حجم کاربر، یک پاسخ کوتاه به این سوال است: درآمد شبکه های اجتماعی از کجاست؟
در گزارش k-10شرکت Facebook (گزارش k-10 گزارش جامع سالانهای است که Facebook بر اساس قانون ارائه میدهد و شامل مباحث مختلفی مانند کارایی مالی، ساختار سازمانی، درآمد به ازای سهم و …. میشود) بیان شد که درآمد این شرکت به ازای هر کاربر این شبکه اجتماعی چیزی حدود ۵٫۳ دلار بوده است. این میزان درآمد در حالی است که این شبکه تقریبا به ازای هیچ کدام از سرویسهای مختلفی که در اختیار کاربران قرار میدهد پولی درخواست نمیکند. چگونه است که این شرکت توانسته به چنین درآمدی دست پیدا کند؟ چرا هر روز و هر روز به کیفیت خدمات خود میافزاید تا کاربران بیشتری را جذب کند؟
دلیل افزایش کیفیت شبکه های اجتماعی
پاسخ کمی نگرانکننده است: پاسخ خود شما هستید و در واقع دادهای که به شبکه اجتماعی میدهید. شبکههای اجتماعی در واقع با داده های کاربران و کاوش آنها (Mining) درآمد دارند. داده هایی مانند اطلاعات شخصی کاربران، روابط میان دوستان، موضوعات مورد علاقه، تعداد و محتوای نوشته ها، زمان حضور افراد در شبکه اجتماعی و غیره که با کاوش آن ها میتوان دانش سطح بالا از کاربران شبکه های اجتماعی کسب کرده و الگوهای رفتاری کاربران را استخراج نمود. این دانش دقیقا همان چیزی است که مبنای قراردادهای کسب وکار به کسب وکار(B2B) شبکههای اجتماعی مشهور قرار میگیرد. اکثر این قراردادها با محوریت بازاریابی (Marketing) و تبلیغات (Advertisement) صورت میگیرد.
در مورد مخاطرات جمع آوری و تحلیل غیر اصولی، میتوان به عنوان یک نمونه به مورد شرکت گوگل اشاره کرد. این شرکت شناخته شده و بین المللی که به اطلاعات وسیعی از کاربران دسترسی دارد، با جمع آوری اطلاعات اضافی و تحلیل داده های کاربران، بدون اطلاع آن ها در موارد متعددی حریم خصوصی کاربران را زیر پا گذاشته است، از جمله :
سرویسGmail : در سرویس پست الکترونیکی شرکت گوگل که توسط بسیاری از کاربران اینترنتی استفاده میشود، پست های الکترونیکی کاربران پردازش شده و گروه بندی میشوند. گوگل با پردازش متون پست ها، نوع مطلب و محتوای کلی آنها را به دست میآورد و این نتایج را به شرکت های تبلیغاتی می فروشد.
تلفن های هوشمندAndroid : سیستم عامل اندروید توسط شرکت گوگل طراحی شده است. یکی از قابلیت های این سیستم عامل، امکان ارتباط دستگاه های مختلف یک کاربر از طریق فضای مجازی است و به اشتراکگذاری اطلاعات دادههای موجود بر روی آن ها است. با استفاده از این قابلیت، بسیاری از داده های کاربر از جمله برخی از گذرواژه های وی در دسترس شرکت گوگل خواهد بود که میتواند به راحتی در اختیار دولت آمریکا بر اساس قوانین فعلی این کشور قرار گیرد.
درست استفاده کنیم
تمامی این موارد به این معنا نیست که در فضای مجازی فعالیت نکنیم، اما با دانستن ارزش دادههای ما برای شبکه های اجتماعی و مخاطرات حاصل از این امر میتوانیم با احتیاط و آگاهی بیشتر در این فضا حضور داشته باشیم. هدف از بیان موارد فوق، یاد آوری ارزش اطلاعات است و این که بدانیم در دنیای حاضر، اطلاعات چقدر ارزشمند است که سازمان ها و شرکت ها با روش های مختلف از جمله قرار دادن رایگان خدمات و سرویس ها سعی در جمع آوری اطلاعات و ساختن بانک های اطلاعاتی و نهایتا کسب درآمد از آن ها می باشند.