آشنایی با صنعت لجستیک؛ معرفی و کاربردها

شاید واژه “لجستیک” یا عملیات لجستیکی، برای بسیاری از مردم و حتی درصد زیادی از مدیران کسب و کار، واژه‌ای نامفهوم و غریبه باشد. این در حالی است که شاید همه آنها روزانه با این حوزه از کسب و کار در ارتباط بوده یا به آن وابسته باشند. شاید دلیل این عدم آگاهی، کوتاهی فعالان این صنعت در معرفی کسب و کارشان یا عدم وجود تبلیغات موثر و همگانی بوده است. از همین رو، تصمیم گرفتیم تا در برخی از مطالب وبلاگ پایگان، در رابطه با معرفی موضوع لجستیک و حمل و نقل صحبت کنیم تا به عنوان یک شرکت لجستیکی فعال در زمینه ارسال بسته در سراسر کشور، گامی موثر در معرفی این حوزه برداشته باشیم. با ما همراه باشید.

معنای لغوی لجستیک

اين لغت ريشه‌اي يوناني دارد و در موارد نظامي براي جابجايي جنگ‌افزار ، مهمات و جيره غذايي در مواقع حرکت از مکان اصلي به سمت خط مقدم استفاده مي‌شود. در ديکشنري آکسفورد لجستيک به اين صورت تعريف شده: قسمتي از علوم نظامي که وظيفه تهيه و تحويل آماد و جابجايي مواد و افراد و تجهيزات را دارد.

لجستيك به كليه فعاليت هاي هماهنگي اطلاق مي شود كه جهت بررسي، تحقيق، مطالعه و برآورد نيازها و احتياجات اوليه در زمينه وسايل و تجهيزات، ماشينها و ابزارآلات ، تاسيسات و قطعات از هر نوع و كليه امور مربوط به تهيه، توليد، بيمه، نگهداري، انبارداري، توزيع، حمل و نقل، تنظيم و تهيه روش انجام كار، طراحي سيستم و دستور العمل و نظارت بر موارد فوق انجام مي گيرد.

امروزه در معنای عام‌تر، لجستیک را عملیاتی ضروری برای رساندن کالا از تولید کننده به مصرف کننده تعریف می‌کنند. در دهه‌های اخیر و  با رشد تجارت الکترونیک، لجستیک معنای گسترده‌تری پیدا کرده است. از انبارداری و بسته بندی کالای تجارت الکترونیک گرفته تا تحویل بسته درب منزل و تسویه پرداخت در محل (COD) با مشتری نهایی.

عوامل اثرگذار در لجستیک

یکی از مدل‌های مناسب برای بهبود لجستیک استفاده از مدل ۳P می‌باشد که کشورهای در حال توسعه، توسعه یافته یا سازمان‌ها از آن‌ها برای ارتقاء ساختار و سیستم لجستیک و زنجیره تامین خود استفاده می‌کنند.

در این مدل سه اصل یا سه ضلع یا سه زاویه وجود دارد که ساختار مستلزم رعایت هر سه به صورت همزمان می‌باشد. در این مدل نمی‌توان یک یا دو اصل را محور و دیگری را حذف یا حتی ضعیف‌تر حساب نمود. در این مدل قدرت و ظرفیت و توان در هر سه محور میبایست تراز باشد.

Best People : منظور افراد، پرسنل و انسان‌هایی است که در حوزه لجستیک و زنجیره تامین به صورت مستقیم یا غیرمستقیم دخیل بوده و فعالیت مینمایند.

Best Process: منظور روش‌ها، فرآیند و طریق انجام کلیه امور لجستیکی و زنجیره تامین در تمام ابعاد یک سازمان و یک منطقه یا یک کشور است. لازم به ذکر است که نرم افزارها و سخت افزارها جزئی از این محور یا اصل می‌باشند.

Best Partner : منظور از Partner در اینجا کلیه شرکاء و بخش‌های همکار است که زنجیره تامین یک سازمان و یا یک کشور را پشتیبانی و کمک می‌کنند و بدون آنها سازمان به تنهایی قادر به انجام عملیات نمی‌باشد. برای مثال: شرکت‌های حمل و نقل، راه‌آهن، کشتیرانی، گمرک، بنادر، بانک‌ها، بیمه ها، شرکت‌های لجستیک طرف سوم به بعد و مانند آنها در این محور قرار می‌گیرند.

مولفه‎های اصلی فرایندی در سیستم لجستیک

فعالیت‌های لجستیکی از بخش‎هایی هم چون حمل و نقل، انبارداری، نگهداری موجودی، مدیریت اطلاعات تشکیل شده است. هر یک از مولفه‌ها را مختصر شرح میدهیم:

• حمل و نقل :

به‌ معناي جابجايي مواد و محصول، بين دو نقطه از زنجيره‌ تامين است. هدف سیستم حمل و نقل سهولت در انتقال کالا در زمان و مکان مورد نظر و با کمترین هزینه است. به همین دلیل برای بررسی یک سیستم توزیع و حمل و نقل مناسب معمولا از خواسته مشتریان شروع و با خدماتی که رقبا ارائه می‌دهند پیگیری می‌شوند. توقع مشتریان از فروشندگان از جمله تحویل به موقع و خدمات پس از فروش می‌باشد و از سوی دیگر شرکت‌ها نیز در پی ارائه خدماتی به مشتریان خود هستند که حداقل در حد خدمات رقبا باشد و سود و افزایش سهم بازار را در پی داشته باشد.

• انبارش و ذخیره‎سازی

انبار، ساختمان یا محوطه‌ای تجاری است که با بهره برداری از یک سیستم صحیح طبقه بندی و تنظیم، برای ذخیره‎سازی یا انبارش یک یا چند نوع کالای بازرگانی، صنعتی، مواد اولیه و یا فرآورده‌های مختلف، استفاده می‌گردد. در واقع انبارش نحوه نگهداری مناسب محصولات به گونه‌ای است که سازمان کمترین هزینه را متحمل شود. علاوه بر نگهداری کالا، ممکن است عملیاتی در انبار صورت گیرد که خدمات دارای ارزش افزوده نام دارد. مثل بسته بندی، بارکدگیری و یا برچسب زدن روی محصولات.

• مدیریت اطلاعات :

امروزه نقش، اهمیت و جایگاه اطلاعات براى همگان بدیهى است . گردش مناسب و انتقال صحیح اطلاعات باعث مى‌شود تا فرآیندها موثرتر و کاراتر گشته و مدیریت آنها را آسان می‌نماید‎ . مدیریت اطلاعات هماهنگ و مناسب میان شرکا باعث می‌شود تا تاثیرات فزاینده‌اى در سرعت، دقت، کیفیت و جنبه‌هاى دیگر ایجاد شود. مدیریت صحیح اطلاعات موجب هماهنگى بیشتر در زنجیره خواهد شد. در واقع مدیریت اطلاعات ، مدیریت داده‌هایی است که از ابتدای اقدامات در لجستیک و زنجیره تامین تا انتهای آن در بخش‌های مختلف مورد نیاز است . مدیریت اطلاعات شامل مدیریت و جمع‌آوری اطلاعات از یک یا چند منبع و ارائه آن اطلاعات به یک یا چند مخاطب است. مدیریت به معنی سازماندهی و کنترل ساختار، ترکیب و پردازش و ارائه اطلاعات است. سیستم‎های اطلاعات، خواسته سازمان‎های در حال رشد و پویا می‌باشد.

در هفته های آتی، مطالب مختصری راجع به انواع دسته‌بندی فعالیت‌های لجستیکی و مزایا و معایب برونسپاری لجستیک منتشر خواهیم کرد.

با پایگان همراه باشید